Zanim przyleciałam na Islandię po raz pierwszy, wyobrażałam sobie już historię jaką chciałabym opowiedzieć moimi zdjęciami. Historię małości człowieka wobec ogromu i potęgi natury. Nasza podróż po Islandii trwała dwa tygodnie i nie czułam się tak ani razu. Wszystko, mimo swojej bezkresności, miało dobre proporcje i było na swoim miejscu. Góry pokryte chmurami. Woda penetrująca każdą możliwą szczelinę. Niezachodzące słońce. Puste przestrzenie wypełnione kwiatami łubinu. Czułam bardzo naturalny komfort.
Izolacja
Podróż po Islandii miała być opowieścią o samotności bo przecież na wyspie mieszka jedynie 368 590 ludzi. Ale również tego nie udało mi się doświadczyć. Każdy ma tam swoją przestrzeń prywatności i autonomii, więc nie trzeba tworzyć barier. Nie ma ogrodzeń i zasłon. Nawet owce nie przejmują się i podchodzą pod samą drogę. Może tak dlatego tak łatwo tam zrozumieć, że nie stanowimy centrum świata.
Znikanie
Niestety jest to również słodko-gorzka opowieść. W obliczu wszechobecnej natury bardzo łatwo dostrzec jej niedostatek w codziennym życiu zatłoczonych miast. Tak, jakby brak przestrzeni do błądzenia wzrokiem zmniejszał naszą perspektywę. Jednak najbardziej uderzyło mnie to podczas wizyty na lodowcu Langjökull. Jest on drugim co do wielkości na Islandii (mniej więcej powierzchnia Lizbony), który może zniknąć za około 80 lat.
Barwy podróży
Na szczęście podróż po Islandii to nadal historia o kolorach. Zaskakujące jak wiele odcieni może istnieć w tak surowych warunkach ognia i lodu. Wszystko ma głębokie barwy zmieniające tonacje. Chłodne i srebrzyste we mgle lub ciepłe gdy tylko słońce wyjdzie zza chmur. Do tego, trochę żartobliwie kontrastujące żółte i fioletowe kwiaty. Paleta kolorów tak różna od pastelowych miast.
Sesja zdjęciowa w Genui może się odbyć w wielu miejscach. Bliskość morza, urokliwe wąskie uliczki z małymi domami czy eleganckie pałace pamiętające dawną świetność miasta zapewniają nieskończone możliwości dla fotografa. Zdjęcia, które wykonałyśmy z Marią Rosą zrobiłam na jednej z moich ulubionych tras starówki. Zaczynamy na eleganckiej via Garibaldi od strony Piazza Fontane Marose. Ulica znana jest również pod nazwą Le Strade Nuove – Nowe Ulice. Znajdują się na niej renesansowe i barokowe pałace miejskie wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Do sesji zdjęciowych polecam szczególnie jeden z nich – Palazzo Doria Tursi. Obecnie znajduje się tam urząd miasta dlatego jest on otwarty dla wszystkich i bez przeszkód można zwiedzić jego dziedziniec i krużganki. Tym razem jednak nie weszłyśmy do środka, korzystając z przepięknego światła na via Garibaldi. Letnie słońce powoli chowało się za dachy budynków, rzucając teatralne cienie na fasadach ulicy, tworząc wręcz idealną scenerię do zdjęć.
Na końcu via Garibaldi skręcamy w wąską uliczkę Salita di San Francesco a następnie kontynuujemy Salita alla Spianata di Castelletto. Obie uliczki są położone na lekkim wzniesieniu, więc trzeba przygotować się na małą wspinaczkę. Jest jednak warto – kolorowe kamienice z zielonymi okiennicami przenoszą nas w całkiem inny klimat. Dodatkowo nie spotkamy tu wielu turystów, co zapewnia spokojną i kameralną atmosferę podczas wykonywania zdjęć.
Po krótkiej wspinaczce docieramy do tarasu widokowego Belvedere Castelletto. Z tego miejsca możemy zobaczyć panoramę słynnych szarych dachów Genui oraz najważniejsze budynki miasta: akwarium, katedrę czy latarnię morską. Jest to też jeden z najlepszych punktów (zwłaszcza jesienią), żeby zobaczyć zachód słońca nad miastem. Po zmroku warto jednak zostać tam trochę dłużej i zakończyć dzień z kieliszkiem wina. Najbardziej polecam bar Calice.
Jeśli nie macie ochoty na wspinaczkę, na taras widokowy można dostać się również za pomocą wind: Ascensore Castelletto Ponente i Ascensore Castelletto Levante.
Czy słyszeliście o ukrytej plaży w San Fruttuoso? Jeśli nie mieszkaliście w Ligurii to prawdopodobnie nie. Ta nieodkryta perełka znajduje się na półwyspie pomiędzy Camogli i Portofino. Kamienista plaża ze szmaragdową wodą chowa się w zatoce wśród skał i sosen. Na jej brzegu ojcowie Benedyktyni wybudowali (X-XIII wiek) swoje opactwo – Abbazia di San Fruttuoso. Białe mury klasztoru pięknie kontrastują z mocnym kolorem wody i drzew. Kolejnym ukrytym skarbem zatoki (niestety widocznym jedynie dla nurków) jest posąg Jezusa, Chrystusa Otchłani wzniesiony na głębokości 17 metrów. Do San Fruttuoso można się dostać wyłącznie łodzią lub pieszo szlakiem górskim. Jego niedostępność, bliskość klasztoru, wszechobecna natura oraz jej żywioły sprawiają, że miejsce jest jeszcze bardziej magiczne i święte. I mimo pochmurnej, listopadowej aury byłam pewna, że sesja zdjęciowa w San Fruttuoso będzie niezapomnianą pamiątką dla Maddie i Grega.
Jak zaplanować jednodniową wycieczkę do San Fruttuoso?
Jeśli kiedyś będziecie odwiedzać Ligurię to San Fruttuoso jest doskonałym pomysłem na jednodniowy wypad. Tak jak wspomniałam powyżej do opactwa można dostać się jedynie łodzią lub pieszo. Prom wypływa z portu Camogli (Cruise Terminal) i kursuje na trasie Camogli – Punta Chiappa – San Fruttuoso. Można skorzystać na przykład z tej firmy. Podróż trwa około 30 minut a z pokładu promu można cieszyć się przepiękną panoramą Camogli. Do opactwa prowadzą również dwa szlaki trekkingowe. Pierwszy (Batterie) jest bardzo wymagający i prowadzi częściowo wzdłuż klifu. Na trasie można zobaczyć kilka bunkrów z okresu II Wojny Światowej. Drugi (Pietre Strette) umiejscowiony w głębi lądu i jest dużo łatwiejszy. Na miejscu w San Fruttuoso jest kilka małych barów ale jednak trzeba pamiętać, że są one otwarte tylko w sezonie. Więc jeśli macie ochotę na piknik na plaży warto pomyśleć również o zabraniu ze sobą wody czy jedzenia
Żaneta studiowała italianistykę dlatego wybór Włoch na miesiąc miodowy nie był zaskoczeniem. Decyzja gdzie dokładnie chciałaby swoją sesję poślubną była trochę trudniejsza. Włochy mają niezliczoną ilość zapierających dech w piersiach, romantycznych miejsc. Ostatecznie wygrało wybrzeże Ligurii. Do sesji zdjęciowej zasugerowałam kilka pobliskich lokalizacji między innymi Lerici, Sestri Levante, Cinque Terre czy Portovenere. Ostatecznie państwo młodzi spośród moich propozycji wybrali jedno z Cinque Terre – Riomaggiore. Byłam podekscytowana tym wyborem ponieważ małe nadmorskie miasteczko stwarza wiele fotograficznych możliwości. Ukryte w cieniu malownicze, wąskie uliczki stwarzają intymną atmosferę i pozwalają na chwilę czułości z dala od ciekawskich oczu. Energetyzujące kolory fasad tworzą kontrastowe tło do czarno-białej pary nowożeńców. A do tego wszystkiego bliskość morza oraz łodzie rybackie w małym porcie i różowy zachód słońca na koniec dnia. Czy można sobie wymarzyć piękniejszą scenerię?
Czy sierpień to dobry miesiąc na sesję zdjęciową?
Sesja poślubna w Riomaggiore odbyła się w sierpniu. Letnie słońce nadaje kolorom niesamowitej intensywności. A ilość światła pozwala na fotografowanie bez pośpiechu – zachód słońca jest po 21:00. Jednak jest również kilka minusów. Wysokie temperatury sprawiają, że trudno jest wytrzymać w weselnych strojach i makijażu. Dlatego często zachęcam do zaplanowania dnia w ten sposób, aby zmęczenie całodziennym upałem nie było widoczne na zdjęciach. Co więcej, sierpień to we Włoszech czas urlopów, więc zdecydowanie wzrasta ilość turystów oraz ceny. Jak widać mam swoje sztuczki, żeby na zdjęciach nie było widać tłumów. Podejrzewam jednak, że bardziej introwertyczne osoby mogłyby czuć się skrępowane, pozując wśród takiej ilości ludzi. Dlatego, jeśli macie wybór, polecam na sesje późną wiosnę (maj, czerwiec) lub wczesną jesień (wrzesień). W tych okresach upały nie dają się jeszcze we znaki oraz zmniejsza się ilość turystów. Do tego muszę przyznać, że jesienne zachody słońca są moimi ulubionymi.
Serdecznie zapraszam do zapoznania się z innymi galeriami, prezentującymi portrety par.
Wody są ledwie oświetlone na powierzchni, lecz czuje się ich ciemną głębię. Morze takie jest, i właśnie dlatego je kocham! Wezwanie do życia i zaproszenie na śmierć.
- Albert Camus, Dzienniki z podróży
Kolaż artystyczny przedstawia historię relacji Dziewczyny i Morza. Ta niezwykła dynamika oscyluje między harmonijną symbiozą a delikatną rywalizacją. Opowieść rozpoczyna się od spontanicznej decyzji – odważnego skoku na głowę. Sytuacja wymyka się spod kontroli. Paraliżujące uczucie spadania oraz moment paniki rozpływa się jednak w rytmicznych falach wody. Naturalna medytacja i poddanie się sile natury sprawiają, że powraca pewność siebie. Powoli między dziewczyną a morzem zaczyna tworzyć się relacja. Zdobyta kontrola nad sytuacją nie jest jedynie sztywną granicą, lecz radosną synergią współistnienia. Dziewczyna może czerpać u źródła plastycznej mocy i nieokiełznanej wolności morza. Niezmierzona morska toń ma jednak swoje mroczne tajemnice i zakamarki grozy. Być może pewnego dnia Dziewczyna stanie się również częścią tych nieodkrytych miejsc. Jednak w chwili obecnego tryumfu nie ma to znaczenia.
Kulisy sesji zdjęciowej
Sesja zdjęciowa z udziałem Francesci była dla mnie wyjątkowym wyzwaniem artystycznym. Wiedziałam, że chcę eksperymentować z nowym środkiem wyrazu, a moja otwarta modelka fantastycznie reagowała na pomysły. Zdjęcia wykonałyśmy podczas jednego z zamknięć pandemii covid-19. Oczywiście nie miałam do dyspozycji ani profesjonalnego studia ani oświetlenia. Fotografowałam w pokoju, z którego usunęłam wszystkie meble. Zdjęcia trwały tak długo jak pozwoliło nam na to naturalne światło. Być może właśnie te ograniczenia i izolacja zainspirowały do stworzenia kolażu z morzem, które kojarzy mi się z nieokiełznaną wolnością. Poza tym zawsze uważałam, że woda jest bardzo plastycznym środkiem, dzięki któremu symbolicznie można pokazywać uczucia. Do tego projektu wykorzystałam moje fotografie Morza Liguryjskiego i Rajskiej Zatoki (Golfo Paradiso) w Camogli. Jednolite tło nieba podkreśla głównych bohaterów fotografii – Dziewczynę i Morze. Białe źródło światła towarzyszy dziewczynie. Może być ono jednocześnie słońcem lub księżycem, łącząc w sobie ich niezmienną męską i elastyczną kobiecą energię.
Zapraszam do obejrzenia innych artystycznych portretów w tej galerii. Więcej o moim personalnym powiązaniem z wodą możecie przeczytać na stronie „O mnie„.
Niewielki Żyrardów pod Warszawą ma klimat angielskiego miasta przemysłowego. Nie bez przyczyny. Pierwsze co rzuca się w oczy po przyjeździe do miejscowości to spójna, ceglana zabudowa. Taka jednolitość w urbanistyce nie jest często spotykana w Polsce. Jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę, że Żyrardów jako miasto-ogród, powstał w oparciu o koncepcję brytyjskiego planisty i urbanisty Ebenezera Howarda.
Koncepcja miasta-ogrodu
Rewolucja przemysłowa w XIX wiecznej Anglii wpłynęła bardzo mocno na urbanistykę. Ludzie masowo zaczęli napływać do miast w poszukiwaniu pracy, co doprowadziło do przeludnienia i pogorszenia warunków bytowych. Odpowiedzią na ten problem miały być właśnie “miasta-ogrody” na obrzeżach wielkich ośrodków przemysłowych. Ebenezer Howard w swojej koncepcji próbował połączyć cechy zabudowy miejskiej i wiejskiej. Zaletami, które miały przyciągać nowych mieszkańców były:
niewielkie zaludnienie – 32 000 ludzi na 9 000 akrach (3642 ha),
tereny zielone (stosunek 4:1 z terenami zabudowanymi)
samowystarczalność miasta,
infrastruktura miejska i dostęp do życia kulturalno-towarzyskiego,
zwarta, niska zabudowa mieszkaniowa.
Jego satelickie “miasto-ogród” miało plan pierścieniowy. Bulwary rozchodziły się promieniście o jego centrum, dzieląc miasto na sześć równych części. Pośrodku miał znajdować się okrągły plac z ogrodem i otaczającymi go budynkami publiczno-kulturalnymi. Kolejne, rozchodzące się od centrum pierścienie to: Publiczny Park Centralny, szklana arkada – targowisko, strefa mieszkaniowa, pas zieleni oraz strefa przemysłowa. Sześć takich satelickich ośrodków usytuowano wokół miasta centralnego. Wszystkie były ze sobą skomunikowane a pomiędzy nimi rozciągały się pola uprawne. W Polsce najwięcej “miast-ogrodów” powstało wokół Warszawy.
Żyrardów jako miasto-ogród nie odzwierciedlał dokładnej koncepcji Howarda, ale adaptował wiele jej cech. Osada powstał pośród pól i lasów w 1830 roku, kiedy to na zlecenie rządu Królestwa Polskiego Filip de Girard1, przeniósł tutaj fabrykę wyrobów lnianych2. Jednak dopiero w 1857 roku, nowi właściciele fabryki Karol Hielle i Karol Dittrich, rozbudowują osadę w oparciu o ideę “miasta-ogrodu”.
Żyrardów – miasto ogród
Starannie przygotowane plany miały uczynić Żyrardów samowystarczalnym ośrodkiem. Powstają osiedla pracownicze. Niska zabudowa miała wyższe standardy. Została uzupełniona o przydomowe ogródki i komórki, pozwalające na przechowywanie zapasów i hodowlę niewielkich zwierząt. Dla wyższych urzędników fabryki zaprojektowano siedem willi, inspirowanych renesansem francuskim. Część usługowa obejmowała m.in. ochronkę, szkoły, młyny, rzeźnię, sklepy, kąpielisko, pralnię, stołówkę, straż pożarną, szpital, kościoły i cmentarz. Całość zabudowy posiadała jednolity styl i materiały (cegła). Oczywiście nie zapomniano o zieleni. Budynki powstawały na dużych działkach, w towarzystwie ogrodów i pasów zieleni. Publiczne parki zostały uzupełnione o infrastrukturę sportową (boiska) i kulturalną (amfiteatry). Aż do wybuchu I Wojny Światowej, Żyrardów był największą fabryką wyrobów lnianych w Europie.
1Philippe Henri de Girard to francuski inżynier i wynalazca m.in. turbiny do odzyskiwania energii fal morskich i maszyny do mechanicznego przędzenia lnu. W 1825 roku na zlecenie ministra skarbu rządu Królestwa Polskiego – księcia Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, objął stanowisko naczelnego mechanika przy Wydziale Górniczym Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. Co ciekawe bardzo polsko brzmiąca nazwa miasta pochodzi od francuskiego nazwiska Filipa de Girarda – czyt. Filipa de Żirarda. 2Pierwotnie fabryka znajdowała się na Marymoncie – dzielnica Warszawy.
Inspiracją do tej sesji zdjęciowej była przede wszystkim natura i kobiecość. Portret z kwiatami stał się idealną odpowiedzią na kolejny lockdown, tęsknotę za przyrodą oraz zbliżającą się zimę. Idea zdjęć nawiązuje również do języka kwiatów, którego symbolika od zawsze mnie fascynowała. Chyba każdy z nas wie, że czerwona róża oznacza miłość a białe lilie czystość. Ale tak naprawdę każdy kwiat ma dla nas ukrytą wiadomość.
Język kwiatów
Symboliczne znaczenie kwiatów było obecne w kulturze od wieków – zaadaptowane z klasycznej mitologii, religijnej symboliki i starożytnej tradycji. Jednak dopiero Louise Cortambert (pseudonim Madame Charlotte de la Tour) sprecyzowała kryptologiczny język kwiatów, pisząc swój słownik Le langage des Fleurs (XIX wiek). Jej książka zawojowała przede wszystkim Francję, Anglię i Stany Zjednoczone oraz inne kraje europejskie i Ameryki południowej.
Epoka wiktoriańska (Wielka Brytania, XIXw.) szczególnie upodobała sobie sekretny język kwiatów. W czasach kiedy bezpośrednie wyrażanie uczuć było niemile widziane, kompozycje kwiatowe stały się pośrednikami ukrytych wiadomości. “Mówiące bukiety” były nazywane nosegays1 lub tussie-mussies. Często stanowiły one część garderoby – były trzymane blisko nosa, używane jako broszka, ozdoba do włosów lub zawiązane wokół talii. Co ciekawe, idea noszenia bukietów na ubraniu ma dużo mniej romantyczne pochodzenie. Kwiaty i zioła umiejscowione blisko nosa był sposobem na radzenie sobie z plagami i nieprzyjemnym zapachem brudnych miast. W dzisiejszych czasach tussie-mussie przetrwało jako popularny dodatek ślubny.
Ilaria & Alstromeria
Kwiaty na sesję wybraliśmy razem z Ilarią kierując się intuicją. Wszystkie w kobiecych odcieniach bieli i różu. Dopiero później sprawdziłam ich znaczenie. Okazało się, że idealnie pasują do osobowości Ilarii i niosą bardzo ciekawy przekaz:
Alstroemeria – Poświęcenie⠀
Eustoma – Uznanie⠀
Gerbera – Radość⠀
Gipsówka – Nieskończona miłość⠀
Goździk różowy – Nigdy Cię nie zapomnę⠀
Portret z kwiatami zdecydowałam się uzupełnić zdjęciami zamrożonej alstromerii. Abstrakcyjny, akwarelowy efekt bliskich ujęć jest idealnym dodatkiem do całej galerii.
Jeśli jesteście ciekawi znaczeń innych kwiatów, możecie skorzystać z tego słownika. Zapraszam również do kontaktu w sprawie kwiatowych sesji zdjęciowych oraz do obejrzenia pozostałych galerii portretowych.
Średniowieczny konflikt pomiędzy władzą świecką i duchowną wywarł wielki wpływ na miasto.W zewnętrzne spory zaangażowane było papiestwo, cesarstwo i włoskie miasta-państwa. Podczas gdy wewnętrzne walki toczyli Gibelini (zwolennicy cesarstwa) z Gwelfami (zwolennikami papiestwa). Bolonia wielokrotnie przechodziła z rąk do rąk, jako część Państwa Kościelnego czy wolne miasto Ligi Lombardzkiej. Burzliwa historia sprawiła, że budowano wiele obiektów obronnych. Natomiast prężny rozwój komuny miejskiej (XII – XIV wiek) zaowocował znacznym wzrostem demograficznym. Urbanistyka rozrastającego się miasta stanęła przed sporym wyzwaniem. Niezależne miasto wspierało gospodarkę wykorzystując lokalne surowce, takie jak selenit1, glina czy drewno dębowe. Pod wpływem tych okoliczności, architektura Bolonii ukształtowała swoje charakterystyczne cechy.
Dwie wieże … mieszkalne
W XII i XIII wieku Bolonia musiała wyglądać jak średniowieczna wersja Manhattanu. Ponieważ w tym okresie istniało tam około 100-180 wież mieszkalnych. Jak łatwo się domyśleć, budowle posiadały funkcje mieszkalną i obronną. W ten sposób, bogate rody zabezpieczały się przed lokalnymi i zewnętrznymi konfliktami.
Wszystkie wieże powstały według podobnego schematu. Konstrukcja wzniesiona na fundamentach palowych miała plan zbliżony do kwadratu. Do budowy bazy wykorzystywano lokalny materiał – selenit. Reprezentacyjny parter łączył się z wyższymi piętrami jedynie łatwymi do usunięcia schodami, które usuwano w razie ataku. W ten sposób domownicy mogli ukryć się na wyższych piętrach, odcinając dostęp wrogowi. Powyżej parteru stosowano lżejszy mur zalewany2. Przestrzeń pomiędzy podwójnymi murowanymi ściankami wypełniano gruzem, kamieniami i zaprawą wapienną. Grubość muru zmniejszała się ku górze. Charakterystyczne małe kwadratowe otwory w ścianach to pozostałość po mocowaniu rusztowań. Ciemne i ciasne wieże nie były idealnym miejscem zamieszkania. Z czasem stały się jedynie oznaką zamożności w wyścigu o najwyższą konstrukcję.
Aby lepiej wykorzystać ograniczoną przestrzeń rozwijającego się miasta, zaczęto je burzyć lub adaptować do celów publicznych (np. jako więzienia czy sklepy). Do dziś w Bolonii pozostało jedynie 20 wież Najsłynniejsze Dwie Wieże Bolonii to smukła Asinella (97.2 m wysokości) i jej krzywa sąsiadka Garisenda (48 m wysokości, 3,2 m wychylenia od pionu). Wzmiankę o tej ostatniej możemy znaleźć nawet w Boskiej Komedii Dantego.
Jaką się oczom Garisenda zdaje, Kiedy kto stanie pod jej nawisłością I kiedy chmury ciągną nad jej szczytem, A ona niby wstecz chmurom się wali, Takim się właśnie wydał mi Anteusz, Gdym, obłąkany, ujrzał jak się chylił.3
La Rossa – czerwone miasto
Przydomek Bolonii La Rossa (wł. czerwona) najczęściej kojarzony jest z ruchem oporu i włoską partią komunistyczną. Jednak historia tego koloru rozpoczyna się dużo wcześniej. W XII wieku wolne miasto stawiało na lokalne materiały – glinę (cegła i terakota), selenit, piaskowc czy drewno dębowe. Naturalny czerwony odcień surowców, zwłaszcza wyrobów glinianych, podkreślał jednocześnie niezależność od papiestwa, reprezentowanego przez kolor biały. Terakota – wł. terra cotta oznacza dosłownie “wypieczona ziemia”. Wypalana glina była najczęściej używana do wyrobów dekoracyjnych takich jak figurki, płytki, dachówki, rynny (simy). Stosowano również charakterystyczne wykończenie ścian murowanych. Sagramatura to technika, w której cegłę pokrywa się tynkiem wapiennym z pigmentami, w taki sposób, aby zachować fakturę muru. Jednymi z najlepszych przykładów wspomnianych dekoracji są renesansowe pałace Palazzo Bolognini Amorini Salina i Palazzo della Mercanzia.
Neogotycka architektura Bolonii również nawiązywała do materiałów i barw średniowiecza. W ten sposób przez wieki, w historycznym centrum miasta dominował kolor czerwony. Obecnie, aby zachować spójność i kolorystykę miasto wprowadziło przepisy tzw. Piano di Colore4. Określają one odcienie czerwonego, które należy użyć na elewacjach budynków.
Niezmierzone portyki5
Pod koniec XIII wieku Bolonia była w pierwszej dziesiątce najliczniejszych miast Europy – około 50 000 mieszkańców. Szybko zaczęło brakować miejsca.Trudność polegała na tym, że domy miały drewniane konstrukcje, co utrudniało rozbudowę o kolejne kondygnacje. Wąskie ulice ograniczały zwiększenie szerokości budynków. Ponadto podatek od nieruchomości był uzależniony od wielkości parteru domu. Bolończycy znaleźli jednak bardzo sprytne rozwiązanie problemu. Aby zwiększyć powierzchnię budynku, do fasad zaczęto dobudowywać lekkie konstrukcje drewniane ale dopiero od wysokości pierwszego piętra. Początkowo miały one formę wykusza6 lub zabudowanego tarasu. Szybko zrozumiano, że przy zastosowaniu kolumnady na parterze, wykuszemożna powiększyć jeszcze bardziej. Co spowodowało, że przekształciły się one w portyki.
Tak powstałe zadaszone pasaże miały również dodatkowe zalety – chroniły przed deszczem i słońcem. Ich przydatność została doceniona przez władze miasta, które werdyktem z 1288 roku nakazały budowę portyków przed każdą kamienicą. Przepisy podawały ich minimalną wysokość ok. 2,66 m, czyli wymiar człowieka z kapeluszem na głowie, siedzącego na koniu. Obecnie portyki Bolonii mają łączną długość 38 km. Jeden z najsłynniejszych pasaży rozpoczyna się przy bramie Porta Saragozza i prowadzi aż do sanktuarium Madonna di San Luca. Co ciekawe ma on dokładnie 666 łuków.
Kolejnym smaczkiem w architektonicznej podróży po mieście powinna być wizyta w Sfolia Rina, gdzie jadłam najlepiej zaprojektowane ravioli. Chciałabym również podziękować za pomocGiulii, która z wielkim entuzjazmem odpowiadała na wszystkie moje pytania dotyczące jej miasta.
1Odmiana gipsu, znana również jako kamień księżycowy. 2Mur zalewany – wł. muratura a sacco, łac. opus coementicium 3Dante Alighieri – Piekło, XXXI, 136-140, przekład: Antoni Robert Stanisławski 4Piano di Colore – wł. plan koloru 5Portyki – łac. porticus „kolumnada, kryte przejście”. Otwarty fragment parteru budynku z co najmniej jednym rzędem kolumn wspierających powyższe kondygnacje lub zadaszenie. 6Wykusz to wystający poza elewację fragment budynku z osobnym daszkiem, zaczynając się powyżej parteru.
Paryż – miasto zakochanych. To pierwsze skojarzenie, jakie przychodzi nam do głowy. Jednak etymologia jest bardziej przyziemna. Nazwa miasta wcale nie pochodzi od imienia trojańskiego królewicza (i kochanka) Parysa ale od celtyckiego plemienia Paryzjów zamieszkującego te tereny. Osobiście dużo bardziej ekscytujący wydaje mi się jego inny przydomek: Paryż – Miasto Światła (La Ville Lumière). Nawiązuje on dosłownie do iluminacji ale również do Epoki Oświecenia (Wiek Rozumu, Wiek Filozofów).
Oświecenie
Idee epoki to przede wszystkim: prymat rozumu (racjonalizm, humanizm), wyłączność praw i sił naturalnych (naturalizm) oraz transformacja życia społecznego, religijnego i politycznego (reformizm). Miasto Światła niezaprzeczalnie odegrało ważną rolę w tym okresie. Wiek Rozumu rozpoczął się (1715 – śmierć Ludwika XIV) i zakończył (1789 – wybuch Rewolucji Francuskiej) w Paryżu. To właśnie tutaj Diderot i d’Alembert opublikowali pierwszą encyklopedię. Monteskiusz popularyzował idee trójpodziału władzy. A Wolter namawiał do racjonalnego myślenia, liberalizmu i tolerancji. Jeśli mówimy o architekturze tego okresu, granice czasowe nie są tak precyzyjne a idee tak jednoznaczne. Podczas Oświecenia możemy wyróżnić dwa zupełnie odmienne style architektoniczne – Późny Barok (tzw. Rokoko, 1675 – 1750) i Neoklasycyzm (1760 – 1830).
Architektura francuska XVIII wieku
Barok jest jednym z najbardziej dekoracyjnych stylów architektonicznych. Pełen teatralności, pozłacanych detali odbitych przez lustra i dramatycznych kontrastów świetlnych na obłych formach. Jakby było tego mało, Rokoko jest jeszcze bardziej ozdobne. Zaskakująco, nie traci jednak na lekkości. Widz może być przytłoczony przepychem ale na pewno nie ciężkością formy. Styl porusza naszą zmysłowość w sposób sentymentalny i filuterny. Jego sztandarowymi przykładem jest Pałac Wersalski z oszałamiającą Salą Lustrzaną.
Następujący po Rokoko, Neoklasycyzm Francuski lepiej reprezentuje idee Oświecenia. Bodźcem powrotu do klasycznej architektury rzymskiej i greckiej były badania archeologiczne na terenie Herkulanum i Pompei1. Również wielkie umysły tego okresu (m.in. D. Diderot, J. J. Rousseau), popularyzowali prostotę i antyczne wartości, wyznaczając kierunek rozwoju sztuki. Tak więc, przesadne dekoracje zastąpiono purystycznymi formami, rodem ze Starożytnej Grecji i Rzymu. Monumentalizm i harmonię budowli akcentowały rytmiczne kolumny oraz symetryczny plan. Wyważona ilość ornamentów dodawała elegancji i godności ale nie uciekała się do minimalizmu. W Paryżu jednymi z najbardziej rozpoznawalnych przykładów jest Łuk Triumfalny i Panteon. Nowy styl został wprowadzony również do barokowego Pałacu Wersalskiego – Petit Trianon2 i Belweder3.
Ciekawym przykładem porównawczym jest Luwr, który posiada elewacje w obu wyżej wymienionych stylach. Zachodnia (wewnętrzna) fasada Cour Carrée – Pavillon de l’Horloge (Pawilon Zegarowy) jest barokowa. Wschodnia (zewnętrzna) fasada Cour Carrée – Kolumnada de Perrault, ma typowo klasyczny styl. Schemat muzeum można zobaczyć tutaj.
Oświetlenie
Wystarczy wieczorny spacer polami elizejskimi lub zobaczyć nocną iluminację wieży Eiffela (20 000 żarówek!), aby stwierdzić jak ważną rolę w tożsamości miasta pełni sztuczne oświetlenie. Paryż – Miasto Światła jako pierwsze w Europie wprowadziło gazowe oświetlenie ulic na dużą skalę (1829r.). Około trzydzieści lat później ilość lamp wzrosła do 56 000. Obecnie oświetlonych jest 296 budynków oraz 33 mosty. Nic więc dziwnego, że Paryż nocą jest pełen życia.
Moją uwagę zwróciły również naturalne warunki świetlne w ciągu dnia. W listopadzie miasto powlekało eleganckie, matowe światło o gołębim odcieniu. Przygasłe kolory pochmurnego nieba i monochromatyczne kamienic przełamane zostały wyraźnymi kątami ciemnych mansard4. Nasycone tony jesiennych drzew to punkty, które skupiały ostatnią energię lata. No może, poza wiecznie gwarnymi barami. Szczerze mówiąc, bardzo podobała mi się ta sentymentalna odsłona Paryża.
1Herkulanum i Pompeje to dwa starożytne miasta na terenie Włoch, zniszczone podczas wybuchu Wezuwiusza (79r. n.e.). 2Petit Trianon – Mały Tyranion to pałacyk w ogrodach Wersalu zbudowany z myślą o metresy władcy, Madame de Pompadour. 3 Belweder (wł. belvedere od bello – piękny, vedere – widzieć) to budynek ogrodowy w formie pawilonu, tarasu, altany, z którego widok rozpościerał się na szczególnie ciekawą kompozycję lub oś widokową ogrodu, dlatego często sytuowany był na wzniesieniach. 4Mansarda – pomieszczenia mieszkalne zlokalizowane na poziomie strychu. W tym przypadku dach ma specyficzny łamany kształt. Górna część posiada mały kąt nachylenia, natomiast dolna jest prawie pionowa. Pokrycie dachu pełni również funkcję wykończenia elewacji ostatniej kondygnacji.
Ponta Delgada to największe miasto Wyspy Św. Michała (São Miguel) a jednocześnie stolica Regionu Autonomicznego Azorów. Pozostałe osiem wulkanicznych wysp archipelagu otrzymało równie ciekawe nazwy: Kwiaty, Wrona, Buk, Szczyt, Święty Jerzy, Czarująca, Trzecia i Najświętsza Maria Panna (pt. Flores, Corvo, Faial, Pico, São Jorge, Graciosa, Terceira, Santa Maria). Był luty. Słońce pokazywało się rzadko. Dlatego celebrowaliśmy ten moment, jedząc wspólne śniadanie na podjeździe wynajętego domku. Wraz z dodatkową godziną1 zatrzymaliśmy wewnętrzny pośpiech. Czas zwolnił, jakby to była ostatnia wyspa na ziemi. Było nas dziewięcioro, ale każdy miał swoją przestrzeń odosobnienia. Poszczególne miejsca odkrywaliśmy w indywidualnym tempie, do momentu aż nasiąknęliśmy niebem, ziemią i wodą. Nieznana Wyspa przez chwilę należała do nas.
Niebo
Ptak krążył nad naszymi głowami. Może to jastrząb, którego dostrzegli marynarze Henryka Żeglarza? Wyspy zostały ponownie odkryte przez Portugalczyków w XV wieku a nazwa archipelagu prawdopodobnie pochodzi od słowa açor (pt. jastrząb). Sławny wyż azorski przynosił nam spontaniczne deszcze i wiatr. W ciągu dnia wzrok uciekał poza nieodkryty horyzont przykryty wilgotnymi warstwami mgły. Nocą w gęstym mroku znikała dalekowzroczność. Liczyło się tylko to, co znalazło się w zasięgu światła lampy – stół i my.
Ziemia
São Miguel nie mogło ukryć swojego pochodzenia. Kratery wygasłych wulkanów wypełniły się wodą. Przypominały owalne lustra i sprawiały, że mogliśmy zobaczyć podwójny świat w każdej tafli. Czarny piasek wybrzeży przesypywał się przez klepsydrę oceanu. Na stokach wygrzewają się jedyne w Europie plantacje herbaty Chá Porto Formoso (od 1878) i Chá Gorreana (od 1883). Bursztynowy kolor napoju idealnie odzwierciedlał tonację zachodzącego słońca.
Woda
Nadal można było poczuć ciepły oddech wnętrza ziemi. Furnas (pt. grota), Fogo (pt. ogień) i Sete Cidades (pt. siedem miast) to trzy obszary aktywności wulkanicznej, na których występują gorące źródła i gejzery. W kompleksie Terra Nostra rdzawy kolor wody2 basenu kontrastował z przygasłą zielenią ograodu botanicznego. Całkowicie inaczej wyglądały źródła w Caldeira Velha – bujna roślinność napierała na nas ze wszystkich stron, prawie jak w tropikalnej dżungli. Nasze ciała rozpływały się do bezwładności pod wpływem ciepłej wody3.
Madera czy Azory? Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o portugalskich wyspach – sprawdź galerię zdjęć z Madery.
1Azory w okresie zimowym znajdują się w strefie czasowej UTC −1, względem Portugalii (UTC+0) jest to godzina różnicy, względem Polski (UTC+1) dwie godziny. 2 Pomarańczowy kolor wody spowodowany jest przez wysoką zawartość minerałów. 3 Temperatura wody w Terra Nostra – 35-40 stopni Celsjusza. Temperatura wody w Caldeira Velha – 20-34 stopni Celsjusza.
Najnowsze komentarze